Երկար ժամանակ համարվում էր, որ ազոտը ոչ ակտիվ (պասիվ) գազ է: Սակայն 60 մ եւ ավելի խորություններում սուզումները ցույց տվեցին, որ սովորական օդ շնչելիս ի հայտ են գալիս հարբածության նշաններ:
Հայտնի է, որ բոլոր իներտ (պահպանողական) գազերն օժտված են թմրազդային հատկությամբ։ Խորությունում նվազագույն թմրազդային ազդեցություն ունի հելիումը:
Մինչեւ 45 մ խորությունը ազոտը մարդու վրա որեւէ արտահայտված ազդեցություն չի ունենում։ 50-60 մ խորության վրա այն առաջացնում է հիշողության խանգարում, տարածության մեջ կողմնորոշվելու եւ մտածելու ունակության վատացում։ Ջրասուզակն առանց պատճառի դառնում է ուրախ, շաղակրատում, առաջադրանքները կատարում ոչ արագ եւ հապաղելով՝ ջանալով գտնել պատճառներ։ Ընկնում է նրա աշխատանքի ճշտությունն ու տեմպը։ Այս վիճակն ալկոհոլային հարբածություն է հիշեցնում:
Խորության ու բարձր ճնշման ազդեցության տակ գտնվելու ժամանակի ավելացմանը զուգահեռ՝ ի հայտ են գալիս գլխապտույտ, լսողական ու տեսողական պատրանքներ: Հետագայում վրա է հասնում գիտակցության կորուստ կամ խորը քուն:
Խորությունը, որում առաջանում են ազոտային թմրազդի առաջին նշանները, կախված է ազոտի հանդեպ ջրասուզակի օրգանիզմի առանձնակի զգայունությունից։ Որպես կանոն՝աշխատանքը 80 մ եւ ավելի խորություններում լինում է քիչ արդյունավետ:
Ներկայումս թույլատրվում է ջրասուզական խտացրած օդով սուզում կատարել մինչեւ 60 մ, ծայրահեղ դեպքում՝ մինչեւ 80 մ, այն էլ՝ միայն փրկարարական աշխատանքների ժամանակ։
Ազոտային թմրազդի նշանների դեպքում անհրաժեշտ է կասեցնել սուզումը։ Եթե որեւ է փոփոխություն չի նկատվում, պետք է ջրասուզակին բարձրացնել ջրի մակերես: Ճնշումն իջեցնելիս թմրազդային գործոնը վերանում է առանց որեւէ մնացորդային երևույթների:
Պատրաստեց Կարինե ՊԱՊՅԱՆԸ
ՀՀ ԱԻՆ Ճգնաժամային կառավարման պետական ակադեմիայի «Փրկարարական գործ» 15-րդ խումբ, 4-րդ կուրս